Zal effekt datçigi ýa-da Hall effekt geçiriji, Hall effektine esaslanýan we Hall elementinden we onuň kömekçi zynjyryndan ybarat toplumlaýyn datçikdir. Zal sensory senagat önümçiliginde, transportda we gündelik durmuşda giňden ulanylýar. Zal datçiginiň içki gurluşyndan ýa-da ulanylyş prosesindehemişelik magnitmöhüm iş bölegi bolup durýar. Zal datçikleri üçin näme üçin hemişelik magnitler gerek?
Ilki bilen, Hall sensor, Hall Effect-iň iş prinsipinden başlaň. “Hall Effect” 1879-njy ýylda metallaryň geçiriji mehanizmini öwrenende Amerikaly fizik Edwin Herbert Hall (1855-1938) tarapyndan açylan elektromagnit täsiriň bir görnüşidir. Tok daşarky magnit meýdanyna perpendikulýar geçirijiden geçende, daşaýjy gaçýar we tok we magnit meýdanynyň ugruna perpendikulýar goşmaça elektrik meýdany dörediler, netijede geçirijiniň iki ujunda-da tapawut bolup biler. Bu hadysa “Hall” effektidir, oňa “Hall” -yň potensial tapawudy hem diýilýär.
Zalyň täsiri, esasan, magnit meýdanynda Lorentz güýji sebäpli hereket edýän zarýadly bölejikleriň gaçmagydyr. Zarýadlanan bölejikler (elektronlar ýa-da deşikler) gaty materiallar bilen çäklendirilende, bu deflýasiýa häzirki we magnit meýdanyna perpendikulýar ugurda polo positiveitel we otrisatel zarýadlaryň ýygnanmagyna getirýär we şeýlelik bilen goşmaça transvers elektrik meýdanyny emele getirýär.
Elektronlar magnit meýdanynda hereket edenlerinde, Lorentz güýji bilen täsir etjekdigini bilýäris. Aboveokardaky ýaly, ilki çep tarapdaky surata seredeliň. Elektron ýokaryk hereket edende, emele gelen tok aşaklygyna hereket edýär. Geliň, çep tarapdaky düzgüni ulanalyň, B magnit meýdanynyň (ekrana düşürilen) magnit duýgur çyzygy eliň aýasyna girsin, ýagny el aýagy daşardan bolup, dört barmagy görkeziň häzirki ugry, ýagny dört nokat aşak. Soň bolsa, başam barmagyň ugry elektronyň güýç ugrudyr. Elektronlar sag tarapa mejbur edilýär, şonuň üçin inçe plastinkadaky zarýad daşarky magnit meýdanynyň täsiri astynda bir tarapa egiler. Elektron sag tarapa egilse, çep we sag taraplarda potensial tapawut dörär. Sag tarapdaky suratda görkezilişi ýaly, woltmetr çep we sag taraplara birikdirilen bolsa, naprýa .eniýe tapylar. Bu zal induksiýasynyň esasy ýörelgesidir. Detüze çykarylan naprýa .eniýe zal induksion naprýa .eniýe diýilýär. Daşarky magnit meýdany aýrylsa, Zalyň naprýa .eniýesi ýitýär. Eger şekil bilen görkezilen bolsa, Hall effekti aşakdaky şekile meňzeýär:
i: häzirki ugry, B: daşarky magnit meýdanynyň ugry, V: Zalyň naprýa .eniýesi we gutydaky kiçijik nokatlar elektron hökmünde kabul edilip bilner.
“Hall” datçiginiň iş prinsipinden, “Hall” effekt datçiginiň işjeň datçikdigini görmek bolýar, bu daşarky elektrik üpjünçiligini we magnit meýdanynyň işlemegini talap edýär. Ujypsyz göwrümiň, ýeňil agramyň, az güýjüň sarp edilmeginiň we datçigiň ulanylyşynda amatly ulanylmagynyň talaplaryny göz öňünde tutup, daşarky magnit meýdany bilen üpjün etmek üçin çylşyrymly elektromagnit däl-de, ýönekeý hemişelik magnit ulanylýar. Mundan başga-da, hemişelik magnitleriň esasy dört görnüşinde,SmCoweNdFeB seýrek ýermagnitleriň ýokary magnit häsiýetleri we durnukly iş durnuklylygy ýaly artykmaçlyklary bar, bu ýokary öndürijilikli Hall effekt geçiriji ýa-da datçigiň takyklygyna, duýgurlygyna we ygtybarly ölçeglerine ýetip biler. Şonuň üçin NdFeB we SmCo has köp ulanýarlarZal effektini üýtgediji magnitler.
Iş wagty: 10-2021-nji sentýabr