Şenghe çeşmeleriREO däl-de, 694 million tonna seýrek toprak magdany bolmaly. Geologiki hünärmenleriň giňişleýin seljermesine görä, “Türkiýäniň Beýlikowa sebitinde tapylan 694 million tonna seýrek toprak baradaky maglumatlaryň nädogry ýaýramagy çak edilýär. 694 million tonna seýrek toprak oksidiniň (REO) däl-de, magdanyň mukdary bolmalydyr. ”
1. Tapyljakdygy yglan edilen 694 million tonna seýrek toprak magdany, merkezi we günbatar Türkiýäniň Eskisehir welaýatynyň Beýlikowa şäherinde ýerleşýär, bu florit we barit bilen baglanyşykly seýrek toprak magdanydyr. Beýlikowa şäherindäki Kizilcaoren obasynda, Kizilcaören, florit, barit we tori bilen baglanyşykly seýrek toprak magdanynyň bardygyny köpçülige görkezýär. Seýrek toprak magdanynyň köpçülige görkezilen maglumatlary, görkezilen (gözegçilik edilýän) REO çeşmesiniň takmynan 130000 tonna, REO derejesiniň bolsa 2,78% bolandygyny görkezýär. . Beýleki irki jemgyýetçilik maglumatlary REO derejesiniň 3,14%, REO ätiýaçlygynyň takmynan 950000 tonna bolandygyny görkezýär (Salgylanma: https://thediggings.com/mines/usgs10158113).
2. Türkiýäniň energiýa we tebigy baýlyklar ministri Fatih Dönmez internetde aç-açan aýtdy: “Dünýädäki ikinji uly ätiýaçlyk açyş Eskişehirde amala aşyryldy. 694 million tonna seýrek toprakda 17 dürli ýer elementi bar. Bu açyş, Hytaýyň 800 million tonna ätiýaçlyk gorundan soň dünýäde ikinji ýeri eýeledi ”(https://www.etimaden.gov.tr/en/documents) Recentlyakynda, magdan gözlegleri Etimaden kompaniýasy tarapyndan 2010-njy ýyldan 2015-nji ýyla çenli alty ýylda tamamlandy. Bu köpçülige mälim bolan maglumatlardan, Fatih Dönmeziň täze açylan seýrek toprak käniniň 694 million tonna bardygyny aç-açan görkezmändigini görmek bolýar. REO ätiýaçlyklary, şeýle hem magdanyň ätiýaçlyklarynyň Hytaýyň REO ätiýaçlyklarynyň 800 million tonnadan azdygyny açyk görkezdi. Şol sebäpden, tor maglumatlarynda 694 million tonna seýrek toprak elementi bilen baglanyşykly meseläniň bardygyny çaklamak mümkin.
3. Türkiýäniň Energetika we tebigy baýlyklar ministrliginden Fatih Dönmez internetde köpçülige görkezilen “Her ýylda 570 müň tonna magdany gaýtadan işleýäris. Bu gaýtadan işlenen magdandan 10 müň tonna seýrek toprak oksidi alarys. Mundan başga-da, 72 müň tonna barit, 70 müň tonna florid we 250 tonna tori öndüriler. Aýratynam şu ýerde tori bellemek isleýärin. " Bu ýerdäki düşündiriş, magdanyň geljekde her ýyl 570000 tonna magdany gaýtadan işlejekdigini we her ýyl 10000 tonna REO, 72000 tonna barit, 70000 tonna florit we 250 tonna toriý öndürjekdigini görkezýär. Internetiň habaryna görä, 1000 ýylda gaýtadan işlenen magdanyň mukdary 570 million tonna. 694 million tonna tor maglumatlary gaýtadan işlemegiň REO ätiýaçlyklary däl-de, magdan gorlary bolmalydygy çak edilýär. Mundan başga-da, magdany gaýtadan işlemegiň kuwwatyna görä, Beýlikowa şäherindäki Kizilcaoren obasynyň köpçülige açyk maglumatlaryna görä, ftorit, barit we tori bilen baglanyşykly Kizilcaoren seýrek toprak känine ýakyn bolan REO derejesi takmynan 1,75%.
4. Häzirki wagtda seýrek topragyň (REO) ýyllyk global önümçiligi takmynan 280000 tonna. Geljekde Kizilcaören her ýyl 10000 tonna REO öndürer, bu dünýä seýrek ýer bazaryna az täsir eder. Şol bir wagtyň özünde, giňişleýin geologiki maglumatlar magdanyň ýeňil seýrek toprak ýatagydygyny (La + Ce 80,65%) we esasy elementlerdigini görkezýärPr + Nd + Tb + Dy(ulanylýarseýrek ýer Neodymium magnitwe oňa degişli täze energiýa ulaglary) bary-ýogy 16,16% -i emele getirýär (1-nji tablisa), bu geljekde dünýäde seýrek duş gelýän ýer bäsleşigine çäkli täsir eder.
1-nji tablisa Kizilcaören seýrek toprak magdanynyň paýlanyşy
La2O3 | CeO2 | Pr6O11 | Nd2O3 | Sm2O3 | Eu2O3 | Gd2O3 | Tb4O7 | Dy2O3 | Ho2O3 | Er2O3 | Tm2O3 | Yb2O3 | Lu2O3 | Y2O3 |
30.94 | 49.71 | 4.07 | 11.82 | 0.95 | 0.19 | 0.74 | 0.05 | 0.22 | 0.03 | 0.08 | 0.01 | 0.08 | 0.01 | 1.09 |
Iş wagty: Iýul-08-2022